b
Makroiklimler
Dünyamızda geniş alanlarda etkisini gösteren ve uzun yıllar boyunca özelliklerini yitirmeden gösteren iklim tiplerine makroklima denir. Bir makroklimanın kapsamında daha küçük alanlarda farklı iklim özellikleri gösteren bölgelere de mikroklima denir.
1. Ekvatoral iklim:
Ekvator çevresinde 10° kuzey ve güney enlemleri arasında görülür. Sürekli yaz koşullarının yaşandığı iklim tipidir. Güney Amerika’da Amazon Havzası, Afrikada Konga Havzası, Endonezya, Malezya gibi alanlar çevresinde görülür.
- Her mevsim yağışlıdır ve yağışlar düzenlidir.
- Yıllık sıcaklık ortalaması 25°C dolaylarındadır.
- Yağış miktarı 2000 mm üzeridir.
- Geniş yapraklı ormanlar bitki örtüsünü oluşturur.
- Devamlı termik alçak basınç alanıdır.
- Yıllık sıcaklık farkı 2 – 3°C yi bulur.
- Alçak yerler sıcak ve nemli olduğu için yerleşme daha fazladır.
- Tarım, orman ve kalıcı kar sınırları yüksektir.
- Yıkanmış ve humustan fakir laterit topraklar çoktur.
- Kimyasal çözülme fazladır.
- Yağış tipi konveksiyonel tiptedir.
2. Savan İklimi:
Yazlar sıcak ve yağışlı kışlar ise kurak ve ılık geçer. Yaklaşık 10°–15° enlemleri arasında görülür.
- Yıllık sıcaklık ortalaması 20°C’nin üstüne çıkar.
- Yıllık yağış miktarı 1500 – 2000 mm dolaylarındadır.
- Yıllık sıcaklık farkı 4 – 5°C dolaylarındadır.
- Yağışlar ısınmaya bağlı olduğundan en yağışlı dönemi yaz aylarındadır.
- Bitki örtüsü uzun boylu otların oluşturduğu savanlardır.
- Akarsu kenarlarında galeri ormanları yer alır.
- Laterit topraklar görülür.
3. Muson iklimi:
0°–40° kuzey enlemleri çevresindedir. Mevsimlik rüzgarlardan olan Muson rüzgarları bu iklimin oluşmasında önemli rol oynar.Pakistan,Bangladeş, Hindistan, , Japonya, Çin Yarımadası ve Avusturalya’nın kuzeyinde etkilidir.
- Yazı yağışlı geçer kışı kuraktır.
- Yıllık yağış miktarı 3000 mm’yi geçer.
- Muson rüzgarlarının etkisiyle yamaç yağışları görülür.
- Kışın yapraklarını döken muson ormanları bulunur.
- Kimyasal çözülme kuvvetlidir.
- Yıllık sıcaklık ortalaması 20°C dolaylarındadır.
- En önemli tarımı yapılan ürün pirinçtir.
4. Çöl iklimi:
Oluşumlarına göre tropikal, karasal ve soğuk çöller vardır. Tropikal çöller günlük harekete bağlı olarak dönenceler çevresinde 30° oluşur. Karasal çöller ise yeryüzü şekillerinin etkisiyle oluşur. Kutuplar soğuk çöllerdir.
- Yağışlar yok denecek derecededir.
- Günlük sıcaklık farkları çok fazla iken yıllık sıcaklık farkları ise azdır.
- Fiziksel çözülme çok güçlüdür.
- Toprakta tuz ve kireç oranı çok fazladır.
- Nüfus miktarı ve yoğunluğu çok azdır.
- Bitki örtüsü çok seyrektir daha çok kaktüslerden oluşur.
- Yeraltı suyunun yüzeye yakın olduğu bölgelerdeki vahalarda tarım yapılır.
Güney Amerika’da Atakama, Kuzey Afrika’da Sahra, Güney Afrika’da Kalahari, Avustralya’da Victoria,Kuzey Amerika’da Arızona, Hindistandaki Tar önemli tropikal çölleridir. Bunu dışında Orta asya’da Kızılkum, Taklamakan,Karakum, Gobi İran’da Deşt–i Kebir Deşt–i Lût ve gibi çöllerde karasal çöllerin örnekleridir.
